စစ္တပ္ကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္းသည္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အတြက္ ပထမဆံုး စိန္ေခၚမႈျဖစ္

ဧရာ၀တီ

ဒီမုိကေရစီစနစ္ တည္ေဆာက္ေနဆဲ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အနာဂတ္တြင္ အဓိက စိန္ေခၚမႈႀကီး ၃ ခု ရွိၿပီး သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အေနျဖင့္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကုိ အျပည့္အ၀ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈ မရွိေသးျခင္းသည္ ပထမဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွ ၀ါရင့္ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပညာရွင္ ေဒါက္တာ မုိက္ကယ္ ဂရင္းက ေျပာဆုိလုိက္သည္။

“ဦးသိန္းစိန္က စစ္တပ္ကို အျပည့္အ၀ မထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေသးဘူး။ မာရွယ္ေလာ (စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး) ေၾကညာႏိုင္တဲ့ မဲေပးခြင့္ရွိတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြထဲမွာ သူက ဆႏၵမဲ တ၀က္ေလာက္ပဲ ရႏိုင္ေသးတယ္။ အခ်ိန္မေရြး လႊတ္ေတာ္ကို ပိတ္ပစ္လုိ႔ ရေနတယ္” ဟု ေဒါက္တာ မုိက္ကယ္ ဂရင္းက Geogorgetown Journal ႏွင့္ “ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္” အမည္ရွိ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းတြင္ ေျပာၾကားထားသည္။

ေဒါက္တာ မုိက္ကယ္ ဂရင္းကို သမၼတ ေဂ်ာ့ဂ်္ ဘြတ္ရွ္ အစိုးရလက္ထက္က ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ရာထားခဲ့ဖူးၿပီး ၀ါရင့္ သံတမန္တဦးလည္းျဖစ္သလုိ ႏုိင္ငံတကာေရးရာတြင္ ႏွံ႔စပ္ႂကြယ္၀သူတဦးလည္း ျဖစ္သည္။ သူသည္ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံတကာ မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရး စင္တာ (Center for Strategic and International Studies – CSIS) ၏ ျမန္မာႏို္င္ငံဆုိင္ရာ အစီရင္ခံစာကိုလည္္း ပူးတြဲေရးသားခဲ့သူျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ေဂ်ာ့ခ်္ေတာင္း တကၠသုိလ္ ပါေမာကၡေဟာင္းလည္းျဖစ္၊ အေမရိကန္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ၏ ညႊန္ၾကားေရးမႉး တဦးလည္းျဖစ္သူ ေဒါက္တာ မုိက္ကယ္ ဂရင္းက ဒုတိယ အေနျဖင့္ ကခ်င္၊ ကရင္ျပည္နယ္ႏွင့္ တခ်ိဳ႕တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီမႈျဖစ္ၿပီး ယခုအထိ ပီျပင္မႈ အျပည့္အ၀ မရေသးသည့္အျပင္ တခ်ိဳ႕ေဒသမ်ားတြင္ အခ်ိန္မေရြး တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း၊ ထုိ႔အျပင္ တပ္မေတာ္အက်ိဳးစီးပြားမ်ားျဖစ္ေသာ တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားရွိ ေရနံ၊ သစ္၊ စသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း အတူမွ်ေ၀ရန္ တပ္မေတာ္ဘက္က အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးျခင္းသည္လည္း စိန္ေခၚမႈမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တေလွ်ာက္လံုး စီးပြားေရးစစ္စစ္ဆုိသည္မွာ မရွိခဲ့ေသးေၾကာင္း၊ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ား မရွိေသးျခင္းသည္ တတိယ စိန္ေခၚမႈႀကီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ႏုိင္ငံတကာႏွင့္ NGO မ်ားက အကူအညီေပးလိုၿပီး အစုိးရဘက္ေရာ၊ ဒီမုိကရက္တစ္ အတုိက္အခံဘက္တုိ႔ကုိပါ က႑တုိင္းတြင္ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ား ေလ့က်င့္ေပးရန္ ဆႏၵရွိေနၾကာင္း ေဒါက္တာ မုိက္ကယ္ ဂရင္းက ဆုိသည္။

“သူတုိ႔မွာ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ စီမံကြပ္ကဲသူေတြလည္း မရွိဘူး။ စာရင္းဇယားေတြလည္း မရွိဘူး။ သူတုိ႔မွာက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တေလွ်ာက္လံုး တကယ့္စီးပြားေရး စစ္စစ္ဆုိတာ မရွိခဲ့ဘူး” ဟု ေဒါက္တာ မုိက္ကယ္ ဂရင္းက ေမးျမန္းခန္းတြင္ ေျပာထားသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ပထ၀ီအေနအထားအရ တ႐ုတ္၊ အႏၵိယ၊ အာဆီယံတို႔၏ လမ္းဆံုျဖစ္ေနၿပီး မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ႏိုင္ငံျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး၊ လူကုန္ကူးမႈ၊ ေျမာက္ကုိရီးယားႏွင့္ လက္နက္ကုန္သြယ္မႈရွိျခင္း အစရွိေသာ ကိစၥမ်ား ဆယ္စုႏွစ္ႏွင့္ခ်ီၿပီးရွိခဲ့ေၾကာင္း ေဒါက္တာ မုိက္ကယ္ ဂရင္းက ေထာက္ျပသည္။

သို႔ေသာ္ အျပဳသေဘာဆိုင္ရာ ေျခလွမ္းမ်ားအျဖစ္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက ေျမာက္ကုိရီယားႏွင့္ လက္နက္ဆုိင္ရာ ဆက္ဆံမႈမ်ား မလုပ္ေတာ့ဟု ဆုိသည့္ အမည္ခံ လက္နက္ မျပန္႔ပြားေရးဆုိင္ရာ IAEA (ႏိုင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီ) ၏ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထုိးျခင္း၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လႊတ္ေပးျခင္း၊ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ စုေ၀းျခင္းဆုိင္ရာတုိ႔ကို အတိုင္းအတာ တခုအထိခြင့္ျပဳေပးျခင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါ၀င္ခြင့္ရျခင္း၊ ျပန္လည္ မွတ္ပံုတင္ခြင့္ေပးျခင္းမ်ားျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ရွိခဲ့ေၾကာင္းလည္း သူက ေျပာသည္။

ထုိ႔အျပင္ သူက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို ႐ုိးသားသူ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို လုပ္ေဆာင္ေနသူအျဖစ္ မွတ္ခ်က္ေပး ေျပာဆုိၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သည္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ သူရ ဦးေရႊမန္းတုိ႔ အၾကား အာဏာလြန္ဆြဲပြဲၾကားတြင္ ခက္ခက္ခဲခဲ ထိန္းညွိလုပ္ေဆာင္ေနရသည္ဟု ယူဆေၾကာင္းလည္း သံုးသပ္ေျပာဆုိထားသည္။

“ဦးသိန္းစိန္က သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ လုပ္ငန္းေတြမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏံွမႈဆုိင္ရာ သေဘာတူညီမႈေတြကို လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို ေဆာင္က်ဥ္းဖုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔လည္း ႐ိုး႐ုိးသားသား လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ေနတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။

၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးသည္လည္း ယခုအထိ ခက္ခဲေနေသးေၾကာင္း၊ လြတ္ေတာ္တြင္း ၇၅ ရခိုင္ႏႈန္းျဖင့္ ျပင္ဆင္ခြင့္ ရပါကလည္း အဆုိပါ ျပင္ဆင္ခြင့္ကုိ အတည္ျပဳႏုိင္ေရး လူထုဆႏၵခံယူပြဲက ေနာက္ထပ္ တဆင့္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖင့္ အႏုိင္ရပါမွ ဥပေဒျပင္ဆင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သို႔မဟုတ္ပါက ဒီမုိကရက္တစ္မ်ား အာဏာမရႏုိင္ေၾကာင္း၊ တဖက္တြင္လည္း စစ္ဘက္၊ အစုိးရဘက္ႏွင့္ အတုိက္အခံဘက္တုိ႔ အားလံုးက ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ မလွည့္လိုၾကသည္ကို သိရေၾကာင္း ေဒါက္တာ မိုက္ကယ္ ဂရင္းက ဆုိသည္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနရာတြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ၾသဇာကို ထိန္းညွိရန္ လုပ္ေဆာင္ေနျခင္း မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာျပည္သူ လူထု၏ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ေရး ႀကိဳးစားေနၿပီး ျမန္မာျပည္ကို ေကာင္းေစရန္ လုပ္ေဆာင္ေနသည္ဟုလည္း ျမင္ေၾကာင္း သူက မွတ္ခ်က္ေပးသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၏ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရး မူ၀ါဒေရးရာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒါက္တာ မုိက္ကယ္ ဂရင္းက တခုလံုးၿခံဳၾကည့္က ေအာင္ျမင္သည္ဟု မွတ္ခ်က္ေပးေသာ္လည္း မွားယြင္းမႈ ၃ ခု ရွိသည္ဟု ယူဆေၾကာင္း ေျပာသည္။

အေမရိကန္ အစုိးရအဖြဲ႔သည္ အေျပာေကာင္းစြာျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရကို တခါတရံ အလြန္အကြ်ံ ဖက္လဲတကင္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အခိုင္အမာ အားေပးေထာက္ခံေနသည့္ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ကိုလည္း ေလွ်ာ့တြက္ခဲ့ျခင္းသည္ ပထမမွားယြင္းမႈျဖစ္ေၾကာင္း ေဒါက္တာ မုိက္ကယ္ ဂရင္းက ေဝဖန္သည္။

ဒုတိယ မွားယြင္းမႈမွာ တ႐ုတ္ႏွင့္ အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညွိလုိသည့္ဗ်ဴဟာ တခ်ိန္ကရွိခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္၏ေဖာက္သည္ ျမန္မာကို အေမရိကန္က လုယူလုိခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ တတိယ မွားယြင္းခ်က္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ားထဲမွ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ခြ်င္းခ်က္တစံုတရာ မထားဘဲ ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိကိစၥတြင္ အေမရိကန္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈရေရး တခုတည္းကိုသာ ၾကည့္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလံုး လြတ္ေျမာက္ေရး အပါအ၀င္ မေျဖရွင္းရေသးသည့္ ျပႆနာတုိ႔တြင္ အားနည္းခဲ့ေၾကာင္း ေ၀ဖန္ေထာက္ျပသည္။

သို႔ေသာ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔က အေမရိကန္ သမၼတ အုိဘားမား၏ သမုိင္း၀င္ ျမန္မာခရီးစဥ္သည္ အဆုိပါ မွားယြင္းခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား တခ်ိဳ႕လြတ္လာျခင္း၊ တ႐ုတ္ကိုလည္း သံသယ ကင္းရွင္းသြားေစျခင္း၊ ျမန္မာအေနျဖင့္ IAEA ႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိႏုိင္ေစခဲ့ျခင္း စသည္တုိ႔ျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၏ မူ၀ါဒကို ျပန္လည္ ထိန္းညွိေပးႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း သူက ေျပာဆုိသြားသည္။